Wetlina - co warto zobaczyć, atrakcje, punkty widokowe

⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠

Wetlina - typowa wieś w Bieszczadach

Wetlina rozciąga się wzdłuż doliny rzeki o tej samej nazwie i jest przykładem typowej osady łańcuchowej. Choć sama miejscowość jest niewielka i liczy zaledwie kilkuset stałych mieszkańców, w sezonie letnim i jesiennym przyciąga tysiące turystów. Do Wetliny można dojechać m.in. z Sanoka lub Leska drogą wojewódzką nr 897, popularnie nazywaną Wielką Pętlą Bieszczadzką. 

Ta urocza miejscowość dysponuje sporą bazą noclegową –  schroniska, pensjonaty i agroturystkę, dlatego noclegi w Wetlinie to żaden problem. W miejscowości znajdują się również sklepy, restauracje i punkty informacyjne dla turystów. Dzięki położeniu, Wetlina jest doskonałym miejscem na rozpoczęcie przygody z Bieszczadami, niezależnie od pory roku.

Kilka słów o historii Wetliny

Historia Wetliny sięga XVI wieku, kiedy to powstała jako jedna z wielu rusińskich wsi lokowanych w dolinach Bieszczadów. Przez wieki jej mieszkańcy trudnili się pasterstwem, rolnictwem oraz wytopem potażu i smoły – typowych zajęć dla górskich osad w tej części Karpat. 

Wieś przetrwała zabory i wojny, jednak jej największe zniszczenia nastąpiły po II wojnie światowej, kiedy w wyniku akcji "Wisła" w 1947 roku wysiedlono większość rdzennych mieszkańców – głównie Łemków i Bojków. Wetlina niemal całkowicie opustoszała, a część zabudowy została spalona. 

Od lat 60. XX wieku zaczęła się jej powolna odbudowa, głównie z myślą o rozwoju turystyki. Współczesna Wetlina to już nie tylko spokojna górska wieś, ale jedno z najważniejszych centrów turystyki pieszej i przyrodniczej w Bieszczadach, przyciągające miłośników gór, przyrody i ciszy. Co zatem warto zobaczyć w Wetlinie?

fot. Fotokon / Shutterstock.com

Połonina Wetlińska – perła Bieszczadów 

Połonina Wetlińska to jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Bieszczadach. Jej grzbiet rozciąga się na długości kilku kilometrów, oferując panoramiczne widoki na okoliczne szczyty i doliny. Szlak na Połoninę Wetlińską jest dobrze oznakowany i dostępny dla turystów o różnym stopniu zaawansowania. Na trasie znajduje się schronisko Chatka Puchatka, które jest punktem odpoczynku i doskonałym miejscem do podziwiania wschodów i zachodów słońca.​ 

Ciekawostką jest, że Połonina Wetlińska, posłużyła jako plan zdjęciowy dla filmu "Bandyta" w reżyserii Macieja Dejczera z 1997 roku z nieśmiertelną muzyką Michała Lorenca. 

Innym popularnym miejscem widokowym jest Przełęcz Orłowicza, położona na wysokości 1099 m n.p.m., która stanowi skrzyżowanie szlaków turystycznych skąd rozciągają się rozległe widoki na Połoninę Wetlińską i Caryńską . Z kolei z Przełęczy Wyżnej można podziwiać panoramę Połoniny Caryńskiej oraz Wetlińskiej z Rohem i Osadzkim Wierchem.​

Dla bardziej doświadczonych wędrowców atrakcyjne będą szlaki prowadzące na szczyty takie jak Rabia Skała (1199 m n.p.m.), oferująca widokową polanę na północnym wschodzie, czy Dziurkowiec (1188 m n.p.m.), z którego roztacza się panorama na Smerek i Połoninę Wetlińską . Warto również odwiedzić Jawornik (1021 m n.p.m.), gdzie znajduje się węzeł szlaków prowadzących do centrum Wetliny.​

Co warto zobaczyć w Wetlinie? Smerek – szczyt z charakterem!

Smerek, wznoszący się na wysokość 1222 m n.p.m., to kolejny popularny cel wędrówek. Szlak prowadzący na szczyt oferuje różnorodne krajobrazy – od gęstych lasów po otwarte przestrzenie z widokiem na Połoninę Wetlińską. Z wierzchołka Smereka rozpościera się rozległa panorama na południową część Bieszczadów, a przy dobrej pogodzie można dostrzec nawet Tatry.​

Rezerwat przyrody "Sine Wiry"

Niedaleko Wetliny znajduje się rezerwat przyrody "Sine Wiry", chroniący unikalne formacje skalne i dziką przyrodę doliny Wetlinki. Spacerując ścieżkami rezerwatu, można podziwiać malownicze przełomy rzeki, kaskady wodne oraz bogactwo flory i fauny charakterystycznej dla Bieszczadów.​

Cisna-Wetlina Park Krajobrazowy – oaza dzikiej przyrody

Wetlina leży na terenie Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego, który obejmuje obszar o powierzchni ponad 510 km². Park ten jest domem dla wielu gatunków zwierząt, w tym niedźwiedzi brunatnych, wilków, rysi i żbików. W jego granicach znajdują się również rezerwaty przyrody, w tym dwa rezerwaty cisów. Park charakteryzuje się zróżnicowanym ukształtowaniem terenu i bogactwem roślinności, co czyni go atrakcyjnym miejscem dla miłośników przyrody i fotografii. 

Jakie są zabytki w Wetlinie? 

​Wetlina, choć znana głównie z malowniczych połonin i dzikiej przyrody, kryje w sobie również kilka cennych zabytków i miejsc pamięci, które świadczą o bogatej historii tej bieszczadzkiej miejscowości.​

• Cerkiew greckokatolicka pw. Chrystusa Króla wzniesiona w 1928 roku, była jedną z największych murowanych cerkwi greckokatolickich w polskich Karpatach. Zbudowana na planie krzyża greckiego z charakterystyczną kopułą, do 1939 roku nie ukończono jej wnętrza i ikonostasu. W 1946 roku została podpalona, a w 1950 roku wysadzona przez Wojsko Ochrony Pogranicza. Część materiałów z jej rozbiórki wykorzystano przy budowie innych obiektów, w tym strażnicy Straży Granicznej. 
• Na terenie Franciszkańskiego Domu Zakonnego w Wetlinie znajduje się drewniany krzyż upamiętniający deportowanych mieszkańców Wetliny z 1947 roku. Obok stoi murowana kapliczka z figurką Matki Bożej, wzniesiona z kamieni pochodzących z wysadzonej cerkwi Chrystusa Króla.
• Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, to pierwszy rzymskokatolicki obiekt sakralny w Wetlinie powstał w 1973 roku z przekształconej drewnianej szopy. W 1979 roku rozpoczęto budowę drewnianego kościoła, który został poświęcony w 1980 roku. W latach 2012–2017 obok starego kościoła zbudowano nową, murowaną świątynię pw. św. Jana Pawła II, konsekrowaną w 2020 roku. ​
• W ustronnym zakątku Wetliny znajduje się malownicza kapliczka poświęcona św. Florianowi. Kamienno-murowana budowla z charakterystyczną czerwoną dachówką kryje w przeszklonej wnęce figurę św. Floriana. To miejsce sprzyja chwili zadumy i kontemplacji podczas górskich wędrówek. ​

Wspomniane przez nas zabytki i miejsca pamięci w Wetlinie stanowią nie tylko świadectwo burzliwej historii regionu, ale także zachęcają do refleksji nad losami jego mieszkańców.​

BONUS dla zakochanych w poezji bieszczadzkiej! Poeta Jerzy Harasymowicz, był głęboko związany z Bieszczadami. Jego twórczość odzwierciedlała miłość do tych gór. Po śmierci jego prochy zostały rozsypane nad połoninami, a na początku żółtego szlaku z Przełęczy Wyżniej na Połoninę Wetlińską wzniesiono pomnik poświęcony poecie. Pomnik składa się z dwóch głazów z tablicami, a za nim rośnie głóg upamiętniający jego żonę, Marię.