Podlasie – atrakcje dla każdego o każdej porze roku. Województwo podlaskie bez tajemnic

Białystok – stolica regionu

Białystok to punkt startowy każdej podróży po Podlasiu. To miasto urzeka swoją przestronnością i zielenią, a jedną z najważniejszych atrakcji jest barokowy Pałac Branickich. Białystok, podobnie jak Rzym, leży na siedmiu wzgórzach. Przynależy do sieci zdrowych miast według Światowej Organizacji Zdrowia. Aż 32% jego powierzchni zajmują tereny zielone. Miasto ma bogate i zróżnicowane dziedzictwo kulturowe. 

Fot. Jurand38 / Shutterstock.com

Do 1939 roku Białystok był domem dla około 50 tys. Żydów i posiadał 60 synagog. Dziś mieszkańcy Białegostoku pozostają zróżnicowani pod względem religijnym. Mało kto wie, że na cześć miasta jedna z asteroid w pasie planetoid Układu Słonecznego otrzymała nazwę Bialystock.

Puszcza Knyszyńska – rezerwat Krzemianka

W pobliżu Białegostoku znajduje się Puszcza Knyszyńska i jej rezerwat Krzemianka. To idealne miejsca na spacer w otoczeniu dzikiej przyrody, przypominającej tajemniczą dżunglę. W Puszczy Knyszyńskiej znajdują się dwa wyjątkowe miejsca, które umożliwiają bliższe poznanie lokalnej przyrody. Pierwszym z nich jest Silvarium w Poczopku, drugim – Arboretum w Kopnej Górze. 

Fot. autorstwa Krzysztofa Kundzicza - Praca własna, CC BY-SA 3.0

Dodatkowym magnesem turystycznym jest Podlaski Szlak Tatarski, znany również jako Podlaski Orient. Na tym szlaku można spotkać polskich Tatarów, spróbować ich tradycyjnej kuchni oraz zwiedzić jedną z dwóch najstarszych w Polsce świątyń muzułmańskich – meczet w Bohonikach lub Kruszynianach.

Supraśl – uzdrowiskowy klejnot Podlasia

Spacerując po supraskich bulwarach, poczujesz się jak w bajce. Rozkwit Supraśla rozpoczął się w momencie, gdy prawosławni mnisi otrzymali zgodę na budowę klasztoru nad rzeką Supraśl. Monaster, który funkcjonuje do dzisiaj, jest obecnie miejscem duchowego wytchnienia i zarazem popularnym celem turystycznym. W obrębie klasztoru znajduje się Muzeum Ikon. 

Fot. autorstwa AndyTheVine - Praca własna, CC BY 3.0

Warto także zwrócić uwagę na wyjątkową cerkiew obronną, znajdującą się na dziedzińcu klasztoru. To prawdopodobnie jedyna w Polsce cerkiew obronna z czterema okrągłymi wieżami.

Europejska Wioska Bociania – Pentowo

Kilkanaście minut od Tykocina (który również warto zwiedzić) znajduje się Pentowo – Europejska Wioska Bociania. To miejsce, gdzie znajdziesz aż kilkadziesiąt bocianich gniazd. Pentowo jest jednym z kilkunastu miejsc uhonorowanych tytułem „Europejskiej Wioski Bocianiej” przez Fundację EuroNatur. Projekt „Europejskie Wioski Bocianie” ma na celu chronić bociana białego oraz jego siedliska, które w XX wieku zostały zagrożone przez nowoczesne rolnictwo i melioracje.

Fot. ArtMediaFactory  / Shutterstock.com

Pentowo wygrało rywalizację o tytuł z mazurskim Żywkowem. Miejscowość leży nad starorzeczem Narwi, co zapewnia bocianom obfite źródło pożywienia w postaci rozległych łąk. Po huraganie w 1992 roku, który zniszczył większość drzew w okolicy, bociany znalazły idealne warunki do budowy gniazd na pozostałych kikutach drzew oraz na budynkach i słupach.

Kraina Otwartych Okiennic – tutaj rządzi kolor

W Krainie Otwartych Okiennic między wsiami Trześcianka, Soce i Puchły natrafisz na kolorowe cerkwie i pięknie zdobione domy. Podróż przez ten malowniczy region to uczta dla oczu i duszy. Krainę Otwartych Okiennic można rozszerzyć o pobliskie miejscowości: Ciełuszki, Kaniuki, Dawidowicze, Ryboły i Pawły. 

Fot. autorstwa Polimereka - Praca własna, CC BY-SA 3.0

Łączą je głównie mieszkańcy posługujący się gwarą podlaską i wyznający prawosławie. Ich domy zdobią ornamenty, które pochodzą z okresu wygnania z czasów I wojny światowej. Na tych terenach ludność została osadzona w XVI wieku podczas kolonizacji terenów między Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem Litewskim.

Kruszyniany – kulinarne i religijne dziedzictwo

Kruszyniany, niegdyś ważny ośrodek muzułmański, dziś są wsią, która łączy wiele tradycji i kultur. Przekazane przez króla Jana III Sobieskiego polskim Tatarom zdają się być zagubione wśród lasów i łąk. Po zniszczeniach meczetu i cmentarza oraz po pożarze restauracji Tatarska Jurta społeczność Kruszynian szybko przystąpiła do odbudowy. 

Fot. autorstwa Basi Lasockiej - Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Miejscowy meczet z jego zielonymi wieżyczkami i wnętrzem pełnym dywanów przypomina o bogatej historii. Za meczetem znajduje się mizar, cmentarz z charakterystycznymi nagrobkami. Będąc w Kruszynianach, warto spróbować pierekaczewników, trybuszoków, kibinów, pieremiaczy, cebulników i samsy.

Narwiański Park Narodowy – Amazonka Podlasia

W pobliżu Białegostoku roztacza się Narwiański Park Narodowy. Kładka edukacyjna łącząca wsie Waniewo i Śliwno to prawdziwa atrakcja, a rejs łodzią pychówką po meandrującej Narwi na pewno zapamiętasz na długo. Park jest domem dla licznych zagrożonych gatunków ptaków, w tym błotniaka stawowego, będącego zresztą symbolem parku. 

Fot. autorstwa Przemka Pietraka - Praca własna, CC BY-SA 3.0

Park obejmuje odcinek doliny Narwi, ciągnący się od Surażu na południu do Rzędzian na północy, o długości około 50 km. Na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego występuje aż 58 zbiorowisk roślinnych. Przewagę stanowią roślinność bagienna. Flora roślin naczyniowych w Narwiańskim PN liczy około 500 gatunków. Wśród nich znajdują się rośliny objęte ścisłą ochroną, np. grążel żółty, grzybienie białe, kosaciec syberyjski czy mieczyk dachówkowaty.

Biebrzański Park Narodowy – największy w Polsce

Biebrzański Park Narodowy to największy park narodowy w Polsce, leży w Kotlinie Biebrzańskiej. Park jest objęty ścisłą ochroną, a jego powierzchnia wynosi 592,23 km kw., z dodatkową otuliną rozciągającą się na 668,24 km kw. Park dzieli się na trzy baseny:

• Basen Północny, znany jako Górny Basen, to 40 km odcinek z torfowiskami o miąższości 3-6 m.
• Basen Środkowy, o kształcie trapezu, ma powierzchnię pokrytą torfem o miąższości 1-3 m.
• Basen Południowy, w kształcie rynny, ma długość 30 km i szerokość 12-15 km, z dominującymi tarasami zalewowymi.

Fot. autorstwa Jerzego Opioły - Praca własna, CC BY-SA 4.0

Na tym wyjątkowym przyrodniczo obszarze znajdują się zarówno tereny leśne, jak i nieużytki, w tym Bagna Biebrzańskie. Wartość przyrodnicza parku jest efektem zlodowacenia środkowopolskiego, które kształtowało teren i tworzyło podłoże dla rozwiniętej roślinności wodno-błotnej i torfowiskowej. Symboliczny przedstawiciel parku to batalion, średniej wielkości ptak wędrowny z rodziny bekasowatych.

Białowieski Park Narodowy – kraina żubrów

Historia Białowieskiego Parku Narodowego sięga początków XX wieku. Pomysł utworzenia parku pojawił się po raz pierwszy w 1916 roku, dzięki inicjatywie gdańskiego botanika Hugo Conwentza, lecz wówczas nie zyskał on wystarczającego poparcia. Dopiero kilka lat później po staraniach polskich przyrodników z profesorem Władysławem Szeferem na czele udało się stworzyć Nadleśnictwo Rezerwat. W 1947 roku powstał Park Narodowy w Białowieży w obecnej formie. 

Fot. autorstwa Lilly M - Praca własna, CC BY-SA 3.0

Park narodowy ma powierzchnię 10 517,27 ha. Z tego 6059,27 ha objęto ochroną ścisłą. Symbolem parku jest oczywiście żubr, największy lądowy ssak Europy. Samce ważą nawet 900 kg, a samice około 300 kg mniej. Puszcza Białowieska pozostaje jednym z siedmiu transgranicznych obiektów dziedzictwa światowego, łączącym ochronę przyrody z wyjątkowym dziedzictwem kulturowym.

Wigierski Park Narodowy – wyjątkowy urok

Wigierski Park Narodowy, utworzony w 1989 roku, to prawdziwy skarb przyrody, który rozciąga się na powierzchni ponad 150 km² w północno-zachodniej części Puszczy Augustowskiej. Położony na Pojezierzu Suwalsko-Augustowskim chroni malowniczy krajobraz młodoglacjalny. 

Fot. autorstwa Wiewiórka MC - Own work, CC BY 3.0

Jednym z najważniejszych atutów Wigierskiego Parku Narodowego jest jego niezwykła różnorodność ekosystemów wodnych. Park jest domem dla 42 jezior, w tym największego i najgłębszego jeziora Wigry, oraz dla licznych rzek. Jeziora różnią się pod względem żyzności, morfometrii i koncentracji związków humusowych.

Chociaż Podlasie raczej nie przyciągnie fanów wielkomiejskiego stylu życia ani nowoczesnych budynków, to właśnie tu można odnaleźć spokój i uciec od codziennego pędu. Atrakcje regionu, mimo że nie zawsze są oczywiste i często nie cieszą się międzynarodową sławą, skrywają w sobie wiele fascynujących zakątków.