Mazury – nieznane atrakcje. Odkryj „zaginioną wieś” regionu

Małga to miejscowość położona nieopodal Nidzicy, która skrywa interesującą historię. Próżno poszukiwać jej na mapie regionu – ta wioska po prostu nie istnieje, a ślady po niej zostały zatarte. Mimo to niektórzy podróżnicy wiedzą, jak do niej dotrzeć. Czy jesteście gotowi na odkrycie tego sekretu?

Historia Małgi

Małga to jedna z najstarszych wiosek w gminie Jedwabna, a zarazem obowiązkowy punkt na mapie wszystkich miłośników urbexu, czyli formy aktywności związanej z eksploracją niedostępnych budowli. Miłośników nietypowego hobby przyciaga przede wszystkim nietypowa architektura oraz historia osady.

Historia Małgi sięga bowiem czasów przedkrzyżackich, a dokładniej 1343 roku. Wówczas wioska nazywana była „Rudą” i znana była z pozyskiwania i przetopu żelaza. Gdy wspomniana praca stała się nierentowna z racji na napływ żelaza ze Szwecji, miejscowi skupili się na rozwoju rolnictwa, rybołówstwa, czy bartnictwa.

W 1902 roku na terenie wioski zakończono budowę kościoła, który stał się obecnie jednym z nielicznych budynków pozostawionych po działalności rdzennych mieszkańców.

Małga pochłonięta przez wojsko

Starostwo Powiatowe w Szczytnie podaje, że w 1818 roku Małga liczyła jeszcze 163 mieszkańców, zamieszkujących 61 domów. Przed wybuchem II Wojny Światowej wieś tę zamieszkiwało już 481 osób żyjących w 92 domach. Dlaczego zatem wioska ta zniknęła z mapy regionu?

Chociaż rozwój miejscowości zmierzał w dobrym kierunku, wszystko zmieniło się jesienią 1944 roku, kiedy w obawie przed armią sowiecką mieszkańcy zaczęli opuszczać wioskę. W 1945 roku przez wioskę przeszła armia rosyjska, która spustoszyła Małgę. Co prawda w 1947 do Małgi ponownie zaczęli zjeżdżać lokalni osadnicy, aczkolwiek w latach 50. XX wieku komunistyczne władze zdecydowały o wysiedleniu mieszkańców z opisywanych regionów, w celu utworzenia na nich poligonu wojskowego. Wówczas wiele miejscowości zostało niemalże zrównanych z ziemią.

Fot. Sergiy Palamarchuk/shutterstock.com

Małga królestwem przyrody

Dlaczego zatem zrównana z ziemią Małga wciąż przyciąga turystów? W 1993 roku wojsko na dobre opuściło poligon. Jednakże już dwa lata wcześniej, w 1991 roku Ministerstwo Ochrony Środowiska zarządziło utworzenie 150 hektarowego rezerwatu przyrody o nazwie „Małga”. Wówczas ruiny wioski stały się siedliskiem wielu gatunków ptaków.

Skąd zatem wiemy o istnieniu w tym miejscu tętniącej życiem wioski? Poza starymi zapiskami informuje nas o tym XIX wieczny kościół ewangelicki, który w czasach wojennych stanowił wieżę obserwacyjną dla wojska. W jej wnętrzu można znaleźć zapiski żołnierzy z poligonu. Co ciekawe, otaczająca roślinność zdaje się chcieć zamaskować i tę działalność człowieka, coraz bardziej pochłaniając wznoszącą się ponad korony drzew wieżę kościoła.